Bản quyền hình ảnh thiết kế đã không còn là chủ đề xa lạ trên quốc tế, tuy nhiên vẫn còn là khái niệm tương đối “mới mẻ” tại Việt Nam. Không có gì hiếm khi đi trên đường những tấm biển quảng cáo, tờ rơi, hay bài đăng quảng cáo Facebook, người ta thản nhiên lấy hình ảnh của những người nổi tiếng để cắt ghép vào sản phẩm của mình. Vấn đề bản quyền hình ảnh thiết kế hiện nay lại càng được làm chặt chẽ hơn, nhất là với các show truyền hình, sách tranh, ấn phẩm. Và sự việc Rap Việt gần như thổi bùng lên nhận thức cộng đồng về việc sử dụng hình ảnh bản quyền hiện nay.
Vấn đề liên quan đến bản quyền hình ảnh thiết kế poster của Rap Việt
Cụ thể sự việc bắt đầu khi trên mạng xã hội có thông tin chương trình Rap Việt đã sử dụng hình ảnh thiết kế đồ họa bởi một design nước ngoài, sử dụng làm poster chương trình. Bên cạnh đó, phần ảnh chúc mừng Blacka được đăng bởi ekip có phần nền vẫn còn logo của công ty đào tạo đồ họa CG Precepto (là đơn vị nắm bản quyền). Tác giả gốc của hình ảnh cho hay, ông không hề nhận được thông tin mua bản quyền hay sử dụng hình ảnh. Hình ảnh trên được thực hiện hoàn toàn bằng kỹ thuật 3D.
Trước làn sóng chỉ trích, đại diện truyền thông ekip của Rap Việt đã gửi lời xin lỗi, nhận lỗi về mình và tìm ra nguyên nhân. Bộ phận thiết kế của chương trình tìm kiếm được hình ảnh thành phố 3D ở trên một trang website cung cấp miễn phí. Sơ suất của ê kip chính là việc không kiểm tra lại vấn đề bản quyền.
Chưa dừng lại ở đó, chiều ngày 7/11, ê kip chương trình tiếp tục bị tố bởi Min-Lian Tan, tỉ phú Singapore chủ của công ty mặt nạ Razer Zephyr lên tiếng về việc sử dụng trái phép hình ảnh mẫu mặt nạ của họ trong poster chương trình.
Những hậu quả để lại do vi phạm bản quyền hình ảnh
Việt Nam đang hội nhập với thế giới, ngày một lớn mạnh hơn và khẳng định được những đặc sắc riêng, nhất là các gameshow giải trí. Cũng chính vậy, vấn đề bản quyền lại càng cần được làm chặt chẽ hơn. Sự việc vi phạm bản quyền trên của Rap Việt được xem là khá nghiêm trọng, xâm phạm tới giá trị sáng tạo, chất xám, và cả vấn đề về góc độ pháp lý.
Chẳng riêng chương trình Rap Việt, vốn dĩ vấn đề bản quyền hình ảnh tại Việt Nam vẫn khá nhức nhối. Sở dĩ, sự việc được đem ra mổ xẻ là bởi Rap Việt là một chương trình lớn thuộc hàng top trending. Hiện nay, ngay trên các báo chí, công nghệ hay nhiều vấn đề khác, vi phạm bản quyền, vi phạm tác quyền vẫn chưa có được phương án xử lý triệt để. Để có thể tiến xa hơn, hội nhập cùng thế giới, ta cần tuân thủ các vấn đề về bản quyền chặt chẽ, bỏ đi tư tưởng mọi thứ là miễn phí.
Nâng cao nhận thức về vấn đề bản quyền tác giả, đăng ký bản quyền hình ảnh
Internet – một phương tiện hội nhập dễ dàng và nhanh chóng, đưa sản phẩm tới công chúng. Tuy nhiên, các công ty, các nghệ sĩ và chương trình nói riêng đều cần nắm rõ cách tiếp cận các sản phẩm sáng tạo, những nội dung sử dụng hình ảnh miễn phí. Các vụ việc xảy ra liên quan tới ý tưởng tác quyền luôn là điều cấm kỵ và không nên. Chính vì vậy, kiểm tra bản quyền cho mọi hình ảnh thiết kế trước khi đăng ký thực hiện là điều vô cùng quan trọng.
Các chuyên gia cho rằng, vấn đề bản quyền cần được nhấn mạnh hơn nữa trong giáo dục, nâng cao nhận thức trong việc bảo vệ dấu ấn cá nhân, tôn trọng sự sáng tạo của đồng nghiệp. Nắm được những kiến thức này là điều cần thiết để các cá nhân tổ chức lớn nhỏ hay các nhà khởi nghiệp (startup) tránh lặp lại những sai sót này. Hy vọng rằng, đây cũng là một cơ hội, một bài học mang tới cho chúng ta kinh nghiệm sâu sắc hơn.
